NHP
Nationaal Hervormingsprogramma 2020
Dit Nationaal Hervormingsprogramma (NHP) bevat de structurele maatregelen die de federale regering en de regeringen van de gewesten en gemeenschappen hebben genomen gedurende de laatste twaalf maanden, waarvan het doel – mede ingegeven door de crisis ontstaan als gevolg van de snelle verspreiding van COVID-19 – drieledig is:
- een antwoord bieden op de landspecifieke aanbevelingen van de Europese Raad aan België in juli 2019, met uitzondering van de aanbeveling m.b.t. de begroting en de overheidsschuld, die in het Stabiliteitsprogramma 2020 wordt behandeld. Concreet gaat het om (1) de budgettaire coördinatie over de overheidsniveaus te versterken, de samenstelling en efficiëntie van de publieke uitgaven te verbeteren, de houdbaarheid van de stelsels voor langdurige zorg en pensioenen te waarborgen, en ruimte te creëren voor openbare investeringen, (2) de hindernissen om te werken wegnemen en een actief arbeidsmarktbeleid te versterken, met name voor de meest achtergestelde groepen, de prestaties en de inclusiviteit van het onderwijs te verbeteren, en de vaardigheden beter op de arbeidsmarkt aan te laten sluiten, (3) de investeringen toe te spitsen op duurzaam vervoer, decarbonisatie, energietransitie, onderzoek en innovatie, en de mobiliteitsuitdagingen aan te pakken, en (4) door administratieve vereenvoudiging het ondernemerschap en de concurrentie in de dienstensector te vergroten;
- het bereiken van de doelstellingen geformuleerd in de Europa 2020-strategie op het gebied van werk, O&O en innovatie, onderwijs en vorming, energie en klimaat, en sociale inclusie;
- een overzicht van de belangrijkste maatregelen die genomen zijn om de economische terugslag, ontstaan door de verspreiding van COVID-19, te absorberen.
De laatste beschikbare cijfers (2018/2019) over de voortgangsindicatoren m.b.t. de Europa 2020- doelstellingen, schetsen een eerder bemoedigend beeld. De werkzaamheidsgraad van 20- t/m 64-jarigen ligt sinds de financiële crisis van 2008 weliswaar onder zijn vastgestelde traject, maar vertoont wel een stijgende lijn. Ook gaat de werkzaamheid van vrouwen in de gewenste richting. De werkzaamheidsgraad van oudere werknemers heeft de doelstelling van 2020 (50 %) bereikt. Het verschil in werkzaamheidsgraad tussen Belgen en niet-EU-burgers en het percentage jongeren dat niet werkt en geen opleiding volgt, daarentegen, stagneren al enkele jaren. Het aandeel jonge dertigers met een diploma hoger onderwijs en het aandeel voortijdige schoolverlaters hebben reeds de doelstelling van 2020 bereikt. Beide doelstellingen zijn ambitieuzer dan hun gemiddelden voor de EU. Met de O&O-intensiteit zit België op het traject om de doelstelling te halen. Dat geldt in principe ook voor het aandeel hernieuwbare energie, maar daar is wel een achterstand aan het ontstaan. Met het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen, het primair energieverbruik en het risico op armoede en sociale uitsluiting is sinds 2012 geen wezenlijke vooruitgang meer geboekt.
In 2019 zijn in België federale en regionale parlementsverkiezingen gehouden. In de gemeenschappen en gewesten zijn in de loop van het jaar nieuwe regeringen aangetreden. Op het federaal niveau is in maart 2020 een minderheidsregering met gedoogsteun gevormd, met bijzondere volmachten om de gevolgen van de verspreiding van COVID-19 adequaat het hoofd te kunnen bieden. Ook de regeringen van de gemeenschappen en gewesten namen maatregelen om de socio-economische gevolgen te bestrijden. De belangrijkste van die maatregelen komen aan bod in een aparte bijlage.
De afwezigheid van een volwaardige federale regering heeft niet belet dat er in België structurele hervormingsmaatregelen zijn genomen. Die maatregelen beantwoorden rechtstreeks aan de landspecifieke aanbevelingen en het nastreven van de Europa 2020-doelstellingen. Zo loopt een aantal belangrijke beleids- en actieplannen van de afgelopen jaren nog door, zoals de fiscale verschuiving, de verlaging van de vennootschapsbelasting, en de Jobsdeal. Ook op het regionaal niveau – waar zoals gemeld wel volwaardige regeringen zijn – zijn programma’s uit de vorige legislatuur voortgezet en geëvalueerd, en nieuwe maatregelen genomen. In wisselwerking tussen het federaal niveau en de gewesten is het Nationaal pact voor strategische investeringen (NPSI) in uitvoering. In dat plan wordt bijzonder ingezet op mobiliteit, energie, digitalisering en onderwijs.